Dat deze van oorsprong Japanse levenskunst – sinds enige tijd al maar nu meer en meer – naar ons overwaait is niet verrassend, vindt trendwatcher Herman Konings: “Het is een logisch gevolg van onze gestresseerde consumptiemaatschappij. Ons leven wordt steeds hectischer, we hebben steeds minder tijd. We gaan voluit voor onze job want we hebben statusangst, zoals Alain de Bottom het noemt: angst om niet meer mee te tellen. Het is een gevoel waarmee vooral de z.g. babyboomers behept zijn. Ze zijn geboren net na de tweede wereldoorlog en opgegroeid in de woelige jaren zestig. Ze werken voor luxe: reizen, auto’s, huizen, kleren, hun interieur. Dus moeten ze met z’n tweeën gaan werken, carrière gaan maken, hogerop klimmen. Anders komen ze niet rond.”

Tegen deze achtergrond komt een levenshouding als wabi sabi als een geschenk uit de hemel, want: “Plots hoeft alles niet meer perfect te zijn – juist dát is de perfectie van het imperfecte. Een beetje rommel in huis hoeft geen probleem te zijn. Tijdschriften en kranten mogen best wat rondslingeren, de afgevallen bladeren voor het huis hoeven niet persé meteen met een bladblazer te worden opgeruimd, de grassprietjes tussen de stenen niet meteen gewied.”

Beetje rommel, maar… geen zichtbare snoeren

Konings zegt: “Zen deed het een tijdlang heel goed. Maar beeldt u eens in hoeveel tijd het vraagt om uw interieur perfect op orde te houden? Bij wabi sabi mag het wat gemoedelijker, wat minder perfect zijn, zonder slordig te worden. Want wabi sabi impliceert ook respect voor de dingen. Zeer storend is b.v. een wirwar van draden van computer, telefoon, televisie en geluidboxen. Die draden moeten absoluut weggewerkt worden, verborgen in een muur of in een kastje. Gelukkig worden steeds meer voorwerpen draadloos. Machine to machine is de toekomst.’

De vaat die al een week staat te wachten of vuile sokken die in de badkamer rondslingeren zijn gelukkig niet wabi sabi. Het is een kwestie van aanvoelen, van ‘doen en laten’ vanuit wabi sabi.

Het streven naar: belangrijker dan het resultaat

Naast een levensstijl is wabi sabi ook en levenshouding die niet louter de jeugd cultiveert – het perfecte – maar die de vergankelijkheid aanvaardt, de eindigheid, de ouderdom. Wabi sabi waardeert het moment, zoekt naar waarden in het hier- en-nu en vindt schoonheid in het onvolmaakte, ook in het detail. Daarom ook volstaat het om te proberen zo dicht mogelijk in de buurt van het resultaat te komen, echter zonder de perfectie te bereiken. En dit ook – of vooral – op momenten en in omstandigheden die niet bedoeld waren om mooi te zijn. Schoonheid ontdekken op een plek waar je het niet verwacht en op een ogenblik dat het je verrast: dat is het summum.

Tijdens een van de jaarlijkse poëziezomers in het Vlaamse Watou werd een gedicht voorgelezen waarvan de tekst stond te lezen op een houten bord dat in een poel was geplant. Het ging over een visser die treurde om zijn gestorven dochter. Een mooi maar verdrietig gedicht dat vroeg om nog even te blijven zitten; nog een tweede keer te luisteren. Toen begon het te regenen. Watercirkels. Een onvergetelijk wabi-sabi-moment, daar ter plekke.